Inkluzywne miejsce do życia – 7 sposobów, by sprostać wyzwaniom neuroróżnorodności

Inkluzywność, czyli dążenie do stworzenia społeczeństwa, w którym każdy człowiek czuje się akceptowany i ma równe szanse, to wartość, która powinna przenikać wszystkie aspekty naszego życia, w tym także sposób, w jaki projektujemy i budujemy nasze mieszkania. W kontekście rosnącej świadomości na temat neuroróżnorodności coraz większego znaczenia nabiera tworzenie przestrzeni, które będą odpowiadały na potrzeby osób nauroatypowych. Branża nieruchomości ma do odrobienia ogromne zadanie.

Raport „Szczęśliwy dom. Emocje na kwadracie. Neuroróżnorodność w domach i mieszkaniach Polaków” stworzony przez ekspertów Otodom dostarcza nam wielu cennych informacji na temat tego, jak nasze mieszkania wpływają na nasze samopoczucie, a w szczególności na dobrostan osób neuroatypowych. Poniżej prezentujemy 7 najważniejszych wniosków, które powinny skłonić architektów, deweloperów i wszystkich tych, którzy mają wpływ na kształtowanie przestrzeni mieszkalnych, do refleksji i działania.

7 kluczowych wniosków dla tworzenia inkluzywnych przestrzeni:

1. Nadmiar bodźców szkodzi: osoby neuroatypowe są szczególnie wrażliwe na nadmiar bodźców sensorycznych. Hałas, intensywne światło, różne zapachy mogą powodować u nich dyskomfort i utrudniać funkcjonowanie. Dlatego tak ważne jest projektowanie wnętrz, które będą spokojne, uporządkowane i zapewniające odpowiednią izolację akustyczną oraz prawidłowe działanie wentylacji, oraz kanalizacji.
   
2. Sypialnia jako oaza spokoju: sypialnia to miejsce, w którym odpoczywamy po całym dniu pracy i regenerujemy siły. Dla osób neuroatypowych jakość snu jest szczególnie ważna. Dlatego warto zwrócić uwagę na takie czynniki jak: orientacja okien, intensywność oświetlenia zewnętrznego, akustyka budynku, a także rozkład pomieszczeń, który pozwoli na wyraźny podział na strefę dzienną i nocną.
   
3. Cisza to luksus: hałas jest jednym z największych problemów współczesnego świata. Zgodnie z raportem „Environmental Noise Guidelines for the European Region” WHO z 2018 roku – hałas skraca życie mieszkańców dużych miast o 10 lat! Osoby neuroatypowe są na niego szczególnie wrażliwe, choć problem hałasu dotyczy ogółu społeczeństwa. Dlatego tak ważne jest tworzenie budynków z dobrą izolacją akustyczną (zarówno zewnętrzną, jak i wewnętrzną), a także planowanie osiedli w taki sposób, aby zminimalizować hałas pochodzący z ruchu ulicznego czy prowadzonych w pobliżu działalności gospodarczych.
   
4. Indywidualna przestrzeń: każdy z nas potrzebuje swojej własnej, prywatnej przestrzeni do życia. Dla osób neuroatypowych jest to szczególnie istotne. Dlatego warto projektować mieszkania, które umożliwiają stworzenie takich stref, nawet w przypadku ograniczonej powierzchni. Taka przestrzeń może mieć wielorakie zastosowanie od miejsca, w którym można odpocząć po takie, w którym jest możliwość swobodnej pracy czy realizacji pasji.
   
5. Światło i dotyk: osoby z ADHD i w spektrum autyzmu często zwracają uwagę na takie aspekty jak: natężenie oświetlenia, jego rodzaj oraz na wrażenia dotykowe. Dlatego ważne jest, aby stosować materiały naturalne, które są przyjemne w dotyku, a także zadbać o odpowiednie doświetlenie pomieszczeń, w tym światło naturalne.
   
6. Praca zdalna jako wyzwanie: pandemia przyspieszyła rozwój pracy zdalnej. Dla osób neuroatypowych jest to zarówno szansa, jak i wyzwanie, choć w raporcie Otodom możemy przeczytać, że “4 na 10 badanych w spektrum autyzmu uważa możliwość odizolowania się od sąsiadów i domowników jako ważny element dobrostanu w domu lub mieszkaniu.” Aby ułatwić im wykonywanie obowiązków zawodowych w domu, warto stworzyć odpowiednie warunki, takie jak spokojne miejsce do pracy, z dala od rozpraszaczy.
   
7. Bezpieczeństwo i poczucie przynależności: osoby neuroatypowe często zwracają większą uwagę na poczucie bezpieczeństwa w miejscu zamieszkania. Dlatego ważne jest, aby tworzyć osiedla, które będą przyjazne i bezpieczne, a jednocześnie umożliwią budowanie relacji z sąsiadami. Rolety antywłamaniowe na oknach oraz monitorowane, chronione osiedla, powinny być standardem.

W raporcie Otodom Dr Joanna Jurga neuroarchitektka, badaczka i edukatorka A/Typical Institute of Space, SWPS zauważa: “Dla osób o zwiększonej wrażliwości sensorycznej szczególnie funkcjonalny okazuje się design synestetyczny, czyli taki, który uwzględnia bodźce dotyczące co najmniej dwóch zmysłów. Unikanie jaskrawego, migoczącego światła, zapewnienie odpowiedniej izolacji akustycznej, stosowanie stonowanych lub monochromatycznych gam kolorystycznych, zróżnicowanych faktur, naturalnych materiałów oraz obłych krawędzi – to tylko niektóre ze sposobów ograniczania nadmiernej stymulacji. W parze z nimi idą: jasny i logiczny układ przestrzeni, czytelne oznaczenia, wydzielone strefy funkcjonalne i odpowiedni wymiar przestrzeni osobistej ułatwiają orientację i poruszanie się po budynku.” Badaczka, choć odnosi się do tworzenia przestrzeni przyjaznych osobom neuroatypowym, opisuje przestrzeń, w której odnajdą się zarówno osoby neuroatypowe jak i neurotypowe. Inkluzywność bowiem nie ogranicza, a włącza, zatem zarówno osoby, które wrócą po ciężkim dniu z pracy, jak i te, które czują się przebodźcowane, poczują się dobrze, w uniwersalnie zaprojektowanej przestrzeni.

Uważamy, że tworzenie wspomniany inkluzywnych przestrzeni to nie tylko kwestia społecznej odpowiedzialności, uważności na potrzeby innych, ale także szansa na stworzenie bardziej przyjaznych i funkcjonalnych miejsc do życia dla wszystkich. Dlaczego to aż tak ważne? W raporcie Otodom możemy przeczytać, że osoby z ADHD lub podejrzewające u siebie to zaburzenie częściej zmieniają miejsce zamieszkania (43% w ciągu ostatniego roku) i są bardziej niezadowolone ze swoich obecnych warunków mieszkaniowych. 

Inkluzywna architektura i biura nieruchomości – nowe wyzwanie

Inkluzywna architektura to nie tylko modne hasło, w Express House to konieczność wynikająca z rosnącej świadomości społecznej i zmieniających się potrzeb użytkowników przestrzeni. Na co dzień w naszej ofercie znajdują się nieruchomości, których możliwości (dostosowanie powierzchni, przebudowa, aranżacja wnętrza) są przez nas dokładnie analizowane. Dzisiaj, klienci coraz częściej zwracają uwagę na to, czy dana nieruchomość jest przyjazna dla osób z niepełnosprawnościami, seniorów, rodzin z małymi dziećmi oraz osób nauroatypowych.

Liczymy, że branża nieruchomości, podobnie jak my w Express House, podejmie wyzwanie – poszerzy perspektywę i dostosuje oferty do różnorodnych potrzeb klientów. Osoby neuroatypowe mają bowiem swoje unikalne potrzeby i preferencje, które warto uwzględnić przy poszukiwaniu nowego mieszkania czy domu. Biura nieruchomości mogą odegrać kluczową rolę w zapewnieniu, że osoby te znajdą przestrzeń, która będzie dla nich komfortowa i funkcjonalna.

Zwracając uwagę na potrzeby osób neuroatypowych możemy stworzyć domy i osiedla, które będą nie tylko estetyczne, ale przede wszystkim będą sprzyjać zdrowiu i dobremu samopoczuciu. Warto zatem włączać je do dyskusji na temat inkluzywności i tworzenia wspólnych przestrzeni do życia oraz przygotowywać oferty w sposób, który jasno wskaże możliwości danej nieruchomości.